Voor wie les geeft

De informatie op Slim Zoeken is een soort wiki. Het is steeds in ontwikkeling en we leren zelf voortdurend bij. Feedback welkom via mail [at] slimzoeken.nu

Verschillende elementen waar Slim Zoeken invulling aan geeft, staan glashelder op een rij in deze mooie UVA Kennisclip over digitaal lezen: Kennis in je klas. Met toelichting.

Wist je dat een groot deel deel van web voor leerlingen erg lastig bruikbaar is is? Dat komt onder andere hierdoor:

Basisonderwijs: bij de meeste informatie wordt voorkennis gevraagd die de basisschoolleerlingen pas in het voortgezet onderwijs zullen kunnen opdoen;
Alle leerlingen: internetinformatie is bijna nooit onderwijsgerelateerd. Dat wil zeggen: vaak ontbreekt de consistente kennisopbouw waar een leerling baat bij zou hebben. Alle websites zien er ook weer anders uit.
Zeker 60% van de internetinformatie heeft een commerciële insteek. Zo’n 10% van de pagina’s die we in ons eigen onderzoek als zoekresultaat kregen is zelfs een webshop. Daarnaast staan pagina’s vol advertenties en promotionele informatie, soms nauwelijks te onderscheiden van de werkelijke content.
Google biedt geen hulp bij het beoordelen van de betrouwbaarheid van websites.
Maar het inruilen van een zoekmachine voor een chatbot is zeker niet de aangewezen oplossing. Bij het gebruik van chatbots en aanverwante tools is permanent evaluatie nodig. Voer bij een chatbot maar eens vijf keer dezelfde informatief georiënteerde prompt in en vergelijk de antwoorden. Wat betekenen deze verschillen voor een leerling?

Zeg liever nooit ’Google het maar even’ zonder verdere uitleg of hulp. Het is zonde van de tijd van een leerling of student. Geef les in zoeken (of leer dat samen met de leerlingen) en bespreek de inzet van ondersteunende tools. Hetzelfde geldt voor het gebruik van chatbots.

Bespreek vooral ook wat vertrouwde bronnen zijn en waarom ze vertrouwd zijn.

Kortom, voor het gebruik van online informatie is geen pasklare gemaksoplossing. Uiteenlopende zoekvragen hebben altijd een eigen aanpak nodig. Wel staat of valt zinvol gebruik van online informatie met a. goed kunnen lezen en b. voldoende basiskennis. Plus kennis van het web, dat wil zeggen, een idee over wat je online zou kunnen vinden en wat niet. Want lang niet alles staat op het web, laat staan dat alle informatie in begrijpelijk taal beschikbaar is, met voldoende inschatting van ieders voorkennis.

Ga in gesprek over online ervaringen

Niemand kan voorspellen wat een leerling te zien krijgt aan webcontent of welke kant een gesprek met een chatbot op kan gaan.

Wees daarom alert op signalen over ongewenste inhoud 👁‍🗨

Maak regelmatig op een veilige manier ruimte voor een gesprek met leerlingen en collega’s over online ervaringen in het algemeen. Het kan gaan over discriminatie, grensoverschrijdend taalgebruik, geweld, dwang of afschrikwekkende beelden. Internet als geheel is not a safe place. Maar ook voorbeelden van hoe online contact tot bevestiging van je identiteit kan leiden zijn natuurlijk welkom. Het internet is ook een plek om je gezien te voelen.

Persoonlijke gesprekken met chatbots, kan dat?

Jouw ondersteuning bij emoties rond gesprekken met chatbots is hierin een nieuw element. Achter chatbots zit hoe je het ook wendt of keert geen identiteit, geen intentie. Alles wat daar op lijkt is een projectie vanuit de mens. We zullen moeten uitvinden hoe we hier als samenleving mee om moeten gaan. In een film lijkt het zo makkelijk, praten met een robot. Maar deze science fiction is hier en nu, en heeft meer consequenties dan het genieten van een film.

Via chatbots praten we tegen ik-zeggers die niemand zijn… Wat doet dat met ons en onze kinderen?

Professionele online hulp voor leerlingen

Aanpak

Achtergrondinformatie